© Anton Sulsky / Unsplash
ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΑΛΙΕΙΑ

Στα καταγάλανα νερά της Μεσογείου, κολυμπούν πάνω από 700 είδη ψαριών πολλά από τα οποία είναι εμπορικά, όπως η γόπα και οι σαρδέλες, αλλά και ο «βασιλιάς» των εμπορικών ψαριών, ο ερυθρός τόνος, που έρχεται στην κλειστή μεσογειακή λεκάνη αποκλειστικά για να γεννήσει. Απ’ άκρη σ’ άκρη, μικρά ψαροκάικα λικνίζονται στον ρυθμό των κυμάτων, και χιλιάδες παράκτιοι ψαράδες ρίχνουν και μαζεύουν καθημερινά τα δίχτυα τους για να βγάλουν το ψωμί τους. Από αρχαιοτάτων χρόνων, αυτοί οι ψαράδες αποτελούν ένα κρίσιμο οικονομικό και κοινωνικό σύνολο, αφού αντιπροσωπεύουν το 80% του συνολικού αλιευτικού στόλου και 60% των θέσεων εργασίας στον κλάδο. 

Ωστόσο, η Μεσόγειος και οι ψαράδες της βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι της ιστορίας. Οι θάλασσες δέχονται ισχυρές πιέσεις και οι ψαράδες βλέπουν το εισόδημα και το ίδιο τους το επάγγελμα να απειλείται με εξαφάνιση. Σύμφωνα με όλα τα στοιχεία, 80% των ψαριών αλιεύονται σε τέτοιο βαθμό που οι πληθυσμοί τους δεν μπορούν να ανακάμψουν, με άλλα λόγια υπεραλιεύονται. Την ίδια στιγμή όμως, γυναίκες και άντρες ψαράδες, έρχονται αντιμέτωποι με τις συνέπειες των αλλαγών που φέρνει η κλιματική κρίση στο θαλάσσιο περιβάλλον αλλά και τον ανταγωνισμό από άλλους συναφείς με τη θάλασσα επαγγελματικούς κλάδους, δίχως να έχουν εναλλακτικούς τρόπους για να κερδίσουν τα προς το ζην και χωρίς συνήθως να ακούγεται η φωνή τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η κρίση της πανδημίας του COVID-19 αποδεικνύει με οδυνηρό τρόπο πόσο εύθραυστη και δύσκολη είναι η πραγματικότητα για αυτούς τους ανθρώπους που είδαν το εισόδημά τους ξαφνικά σχεδόν να εξαϋλώνεται. Αν δεν χτίσουμε μαζί μια βιώσιμη αλιεία, ο συνδυασμός των παραπάνω απειλών μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικός. 

Η ζωή αυτών των ανθρώπων εξαρτάται από τη θάλασσα και η θάλασσα εξαρτάται από αυτούς.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Οι παράκτιοι ψαράδες της Μεσογείου, δημιουργούν θέσεις εργασίας για ακόμα 150.000 άτομα ανά τη Μεσόγειο.

Η Ελλάδα είναι η χώρα με τους περισσότερους παράκτιους αλιείς στην ΕΕ.

Τα κέρδη των παράκτιων ψαράδων της Μεσογείου αντιστοιχούν στο 26% της αλιευτικής δραστηριότητας της Μεσογείου.

ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ

Νιώσαμε την ανάγκη να δούμε το θέμα σε βάθος και να αναζητήσουμε λύσεις. Καταγράψαμε τις προκλήσεις του κλάδου, μελετήσαμε τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας και μιλήσαμε με ψαράδες, αλλά και εκπροσώπους των αρμόδιων οργάνων λήψεως αποφάσεων και της προμηθευτικής αλυσίδας. Έτσι, μαζί με τα γραφεία Ισπανίας, Γαλλίας και Ιταλίας, το γραφείο της Αδριατικής που δραστηριοποιείται στη Σλοβενία, την Αλβανία και την Κροατία, το Μεσογειακό γραφείο και το γραφείο Βορείου Αφρικής που δουλεύει στην Τυνησία και την Αλγερία, σχεδιάσαμε το πρόγραμμα «Μετασχηματίζοντας την παράκτια αλιεία μικρής κλίμακας στη Μεσόγειο», με στόχο να κρατήσουμε τη Μεσόγειο και τους παράκτιους ψαράδες της ζωντανούς.


Στην Ελλάδα αποφασίσαμε να δουλέψουμε με τους παράκτιους ψαράδες των βόρειων Κυκλάδων. Στήνουμε ένα «τραπέζι» διαβούλευσης, όπου μαζί τους αλλά και με εκπροσώπους της Πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας και άλλων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, προσπαθούμε να βρούμε λύσεις που θα έχουν οφέλη τόσο για το θαλάσσιο περιβάλλον όσο και για τον βιοπορισμό τους. Μέσα από αυτήν την πρωτοβουλία, αναζητούμε από κοινού τα κατάλληλα μέτρα που θα πρέπει να ισχύσουν στις περιοχές που ψαρεύουν, πάντα λαμβάνοντας υπόψη τα επιστημονικά στοιχεία και την εμπειρία των ίδιων. Άλλωστε κανείς δεν γνωρίζει καλύτερα από τους ίδιους τον τόπο τους και τα χούγια του. Έτσι, δίνοντας φωνή στους ψαράδες στη λήψη αποφάσεων, τα μέτρα που προτείνονται είναι πιο αποτελεσματικά αλλά και οι ίδιοι γίνονται μέρος της λύσης.

Παράλληλα, αντλώντας από την εμπειρία μας αυτή αλλά και από καλές πρακτικές άλλων χωρών, διαμορφώσαμε και υποβάλαμε στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μια πρόταση για την υιοθέτηση και εφαρμογή ενός συστήματος συμμετοχικής διαχείρισης της αλιείας στην Ελλάδα. Θεωρούμε ότι η θεσμοθέτηση σχημάτων συμμετοχικής διαχείρισης της αλιείας στη χώρα μας με τη συνδρομή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, όπως αλιέων, αρμόδιων αρχών, επιστημόνων και περιβαλλοντικών οργανώσεων, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά και καίρια στην ενίσχυση της βιωσιμότητας της αλιείας και της διατήρησης των ιχθυοαποθεμάτων και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Μπορεί επίσης να οδηγήσει στην ενδυνάμωση των τοπικών αλιευτικών κοινοτήτων και στη βελτίωση των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών του αλιευτικού κλάδου.

Μάθε περισσότερα για τη συνδιαχείριση και πώς λειτουργεί στην πράξη.

κατεβασε το φυλλαδιο

Ταυτόχρονα, προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις για να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Ένα από τα βασικότερα προβλήματα των παράκτιων αλιέων μικρής κλίμακας είναι ότι έχουν πλέον περισσότερα έξοδα και καταβάλλουν μεγαλύτερο κόπο, χωρίς όμως να έχουν το αντίστοιχο εισόδημα. Έτσι, μέσω μιας σειράς επιμορφωτικών δράσεων, ενδυναμώνουμε τους ψαράδες και ταυτόχρονα τους προτείνουμε εναλλακτικές δραστηριότητες, όπως ο αλιευτικός τουρισμός, για να αυξήσουν το εισόδημά τους. 

Τέλος, κλείνουμε τον κύκλο βάζοντας στο παιχνίδι και την προμηθευτική αλυσίδα, αλλά και το βαρύ πυροβολικό του τόπου μας, τον τουρισμό. Σχεδιάζουμε τρόπους προώθησης και διανομής των αλιευμάτων, με ταυτόχρονη προβολή της δουλειάς των ψαράδων. Έτσι, επιδιώκουμε να διατίθεται στην αγορά ψάρι που έχει αλιευτεί με βιώσιμο τρόπο, με σεβασμό στον κόπο του ψαρά αλλά και στον καταναλωτή που θέλει να ξέρει πώς αλιεύτηκε το ψάρι που τρώει.

Τι είναι ο βιώσιμος αλιευτικός τουρισμός;

Υπεύθυνος προγράμματος: Μιχάλης Μαργαρίτης

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ

Χωρίς εσένα στο πλευρό μας δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τη δράση μας για να προστατέψουμε την πολύτιμη θάλασσά μας μας και τους ανθρώπους που στηρίζονται σε αυτή. Μαζί μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα υγιές μέλλον για τον άνθρωπο και τον πλανήτη. Γίνε τώρα σύμμαχός μας για έναν ζωντανό πλανήτη!

NEWSLETTER